الصمت هو سيد المزاجات
“Huyların efendisi” olan az konuşmanın, aynı zamanda efendilerin ve hanfendilerin yani biz adem ve havva as evlatlarının olması gereken güzel huy olduğunu hepimiz çok iyi biliriz.
Tabiki haklarımızı ararız taleplerimizi arz ederiz edebi muâşere halinde haddimizi aşmadan sakin bir şekilde sesimizi yükseltmeden.
Allah cc. Lokman suresi 19. Ayetinde şöyle buyuruyor.
بسم الله الرحمن الرحيم
وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِن صَوْتِكَ إِنَّ أَنكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ
Vaksid fi meşyike vagdud min savtik, inne enkerel asvati le savtul hamir.
Meali
(Bütün hal ve hareketlerinde ve) “Yürüyüşünde (dengeli) orta bir yol tut, (ağırbaşlı ol; konuşurken) sesinden de (yüksek perdeleri) eksilt. Çünkü, seslerin en çirkin olanı gerçekten eşeklerin anırmasıdır.”
“(Evvela) susmayı öğrenin, sonra hilmi öğrenin, sonra ilim öğrenin, sonra o ilimle amel etmeyi öğrenin, sonra da (o ilmi ) yayın.” (bk. Beyhaki, Şuabu’l-iman, 3/282).
Önce şunu belirtelim ki, bu hadis merfu değildir. Yani Hz. Peygamber’in (asm) sözleri değil, sahabeden Hz. Cabir’in sözleridir.
- Burada yapılan sıralama yerine insanına göre değişebilir.
Önce bu sıraya göre gidersek şöyle diyebiliriz:
Susmak, çok güzel bir şeydir. Çünkü fazla konuşan fazla yanılır. Sükutta ayrıca tefekkür vardır. Tefekkür ilimlerin en önemlilerinden biridir. “Söz gümüşse sükût altındır” sözü çok manidardır günlük hayatımızda çok kullanırız bu cümleyi.
Ama nezaman bir başkasını susturmak içinmi yoksa nefsimizi terbiye ederken kendimize söylerken süküta ermenin erdemliğiylemi?
Malum deriz derizde tatbikte edermiyiz
Allahu alem.
Allah’a ve ahirete inanan, ya hayır konuşsun veya sükut etsin!) [Buhari]
(En kolay ibadet, susmak ve güzel ahlaktır.) [İbni Ebiddünya]
Hilim, yumuşak huylu, ağır başlı vakarlı olmak manasına gelir. Bu hasleti taşıyan kişi, fevri hareketlerden, günahı barındıran aşırı duygusal davranışlardan korunmuş olur. Sonra her doğrunun heryerde söylenmiyeceğinide mevzuya katarsak hesaplı konuşmakta fayda vardır.
Dil, Allah-u Teâlâ’nın insana verdiği en büyük nimetlerdendir. Bununla beraber konuşma fiili de insanı hayvandan ayıran en güzel haslettir. Bir Âyet-i kerime’de Allah-u Teâlâ:
“İnsanlarla güzel konuşun.” buyuruyor. (Bakara: 83)
Bütün âzâlarımızdan hesaba çekileceğimiz gibi dilimizden, konuşma edebimizden de hesaba çekileceğiz. Âyet-i kerime’de şöyle buyuruluyor:
“O bir söz atmaya dursun, mutlaka yanında onu gözetleyen, söylediği her sözü zapteden (bir melek) hazır bulunur.” (Kaf: 18)
Resulullah (sa) buyurdular ki: “Rabbim bana dokuz şey emretti: Gizli halde de aleni halde de Allah`tan korkma(mı), Öfke ve rıza halinde de adaletli söz (söylememi), Fakirlikte de zenginlikte de iktisad (yapmamı), Benden kopana da sıla-ı rahm yapmamı, Beni mahrum edene de vermemi, Bana zulmedeni affetmemi, susma halimin tefekkür olmasını, Konuşma halimin zikir olmasını, Bakışımın da ibret olmasını, Ma`rufu (doğru ve güzel olanı) emretmemi.” [Rezin tahriç etmiştir.] Ebû Hüreyre – Kütübü sitte hadis no: 5838
Resulullah (sa) buyurdular ki: “Allah`a ve ahiret gününe inanan kimse ya hayır konuşsun ya da sussun.” [Tirmizi`nin İbnu Ömer (ra)`den yaptığı diğer bir rivayette, Resulullah: “Kim susarsa kurtulur” buyurmuştur.] Ebû Hüreyre – Kütübü sitte hadis no: 5910
Ey yüce Rabbimiz bizleri Peygamber efendimizin emrettiği gibi yaşamayı nasip etsin amin.
Mekke’nin komşusu
