Yapay Zeka İş Dünyasını Dönüştürüyor

Yapay zeka, iş dünyasında verimliliği artırmak ve rekabet avantajı sağlamak için hızla benimseniyor.

Ancak uzmanlara göre, yapay zekanın iş modellerine entegrasyonu halen dinamik, yüksek riskli ve etik kaygılar barındırıyor.

Dijital Kapasite Geliştirme ve İletişim Uzmanı Özgür Kurtuluş, yapay zekanın iş dünyasında nasıl konumlandığını ve bu teknolojinin beraberinde getirdiği zorlukları değerlendirdi.

Özgür Kurtuluş’a göre, farklı yapay zeka modelleri organizasyonlarda benimsenme süreçlerini belirliyor. Microsoft'un Yapay Zeka Olgunluk Modeli’ne göre, yapay zeka üç aşamada gelişiyor:

Destekleyici Zeka: Yapay zeka içgörü sunarken nihai kararlar insanlarda.

Geliştirilmiş Zeka: Yapay zeka, insan kararlarını güçlendiriyor.

Otonom Zeka: Yapay zeka, bağımsız kararlar alabiliyor.

Benzer şekilde PwC'nin Yapay Zeka Destek Spektrumu, insan-yapay zeka iş birliğinin aşamalarını belirliyor. Yapay zeka, danışmanlık ve asistanlıktan bağımsız karar verme ve kendi kendine öğrenen sistemlere kadar ilerliyor.

Ancak, yapay zeka kullanımının sadece teknik değil, etik ve güvenlik açısından da değerlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Kurtuluş, "Şirketler yapay zekayı iş süreçlerine entegre ederken etik ve veri güvenliğini de önceliklendirmeli" dedi.

Kurtuluş’a göre, yapay zeka sistemlerinde yanlılık büyük bir sorun oluşturuyor. Yapay zeka algoritmalarının belirli gruplara karşı önyargılı kararlar alması, şirketlerin hem hukuki hem de itibari risklerle karşılaşmasına neden olabiliyor.

Bunun en somut örneklerinden biri, Hollanda'da bir bankanın kredi değerlendirme sistemi. Banka, yapay zeka destekli bir sistemle kredi başvurularını değerlendirirken, düşük gelirli göçmen gruplara yönelik ayrımcı kararlar aldığı ortaya çıktı. Bu durum kamuoyunda büyük tepki toplarken, banka ciddi yaptırımlarla karşı karşıya kaldı.

Yapay zeka sistemlerinin güvenilir olabilmesi için veri gizliliği ve siber güvenlik büyük önem taşıyor. Almanya’daki büyük bir perakende zincirinde yaşanan veri ihlali, yapay zeka sistemleriyle toplanan müşteri bilgilerinin sızdırılmasına yol açtı. Bu olay, markanın itibar kaybetmesine ve müşteri güveninin sarsılmasına neden oldu.

Veri koruma politikalarının önemini vurgulayan Kurtuluş, "Şirketler, veri anonimleştirme, şeffaf işleme politikaları ve düzenli siber güvenlik testleriyle bu riskleri en aza indirmeli" dedi. Spotify gibi firmaların bu konuda örnek teşkil ettiğini belirten Kurtuluş, "Spotify, kişisel öneri sistemlerinde kullanıcı verilerini anonimleştirerek hem müşteri gizliliğini koruyor hem de yasal düzenlemelere uyum sağlıyor" ifadelerini kullandı.

Özgür Kurtuluş’a göre, insan denetimi olmadan çalışan yapay zeka sistemleri büyük riskler barındırıyor. Bu nedenle birçok şirket, Human-in-the-Loop (İnsanın Döngüde Olduğu Model) yaklaşımını benimsiyor.

Bu modele göre, yapay zeka çıktıları insanlar tarafından gözden geçiriliyor ve kritik kararlar için son söz insanlara bırakılıyor. Güney Kore’deki bir hastane, yapay zeka destekli görüntü analizi sistemini doktorlarla entegre ederek yanlış teşhis oranlarını %40 azalttı.

Kamu kurumları da yapay zekayı çeşitli projelerde kullanıyor. Ancak bazı ülkeler etik standartları ön planda tutarken, bazıları ise sorunlu uygulamalarla tepki çekiyor.

Kanada, kamu sektöründe yapay zeka kullanımına yönelik etik kurallar belirledi ve bağımsız denetim mekanizmaları oluşturdu. Bu sayede şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlandı.

İngiltere’de ise trafik yönetimi için geliştirilen yapay zeka sisteminin düşük gelirli bölgelerde daha fazla ceza kesmesi, sosyal eşitsizlik eleştirilerine yol açtı.

Özgür Kurtuluş, yapay zeka projelerinde hesap verebilirlik mekanizmalarının önemine dikkat çekerek, "Devletler, çıkar çatışmalarını önlemek için katılımcı ve şeffaf denetim süreçleri oluşturmalı" dedi.

Yapay zeka teknolojileri hızla gelişirken, bu teknolojilerin başarılı bir şekilde benimsenmesi sadece teknik performansa değil, etik kurallar ve veri güvenliği standartlarına uyum sağlanmasına da bağlı.

Özgür Kurtuluş, "Liderler, yapay zekanın sadece bir araç olmadığını, aynı zamanda etik ve insan değerleriyle dengelenmesi gereken bir unsur olduğunu unutmamalı" diyerek sözlerini tamamladı.