Unutulmaya yüz tutmuş topaçları geleceğe aktarıyorlar

Kahramanmaraş’ta Demirciler Çarşısı’nda ahşaba hayat veren esnaflar, teknolojinin gelişmesi ile birlikte unutulmaya yüz tutmuş topaç üretmeye ve geleneksel oyuncağı gelecek nesillere aktarmaya çalışıyor.

Kahramanmaraş’taki geleneksel oyun kültüründe önemli bir yere sahip olan ve kuşakları bir araya getiren oyuncak olan topaç (deveme), son 15 yıldır teknolojinin gelişmesi ile birlikte unutulmaya yüz tutmaya başladı. Türkiye’nin değişik bölgelerinde atmar, bozanak, develeme, döndürgeç, kırıştak ve daha birçok farklı ad ile bilinen oyun, Kahramanmaraş’ta ise ‘deveme’ olarak biliniyor. Çevresine ip sarılıp birden bırakılarak veya kamçı ile vurularak döndürülen koni biçiminde ucu sivri olan ve bir zamanların favori eğlence aracı olan oyuncak, son yıllarda turistik hediye muamelesi görüyor. Oyuncak halen elde üretilmeye devam edilirken, bu geleneksel oyuncak kültürü de Kahramanmaraş’ta yaşatılmaya ve teknolojinin geldiği son noktaya rağmen ayakta kalmaya çalışıyor.

Babasından devraldığı mesleği sürdüren Mesut Başlıpınar (40), “Çocukların teknolojiden uzak kalması için bu geleneksel oyuncakların üretimini devam ettirmek istiyoruz ve bu devemelerin üretimini yapıyoruz. Biz günde 300 ila 500 adet deveme üretip onları pazarlıyoruz” dedi.

Devemeyi yılların eskitemediği oyuncak olarak nitelendiren ve dedesinden öğrendiği işi gelecek nesillere aktarmak istediğini dile getiren Hacı Ökkeş Başlıpınar (20) ise, “Bu meslek bize dededen kalma bir meslek. Dedem 1968 yılından bu yana deveme üretmeye başladı. Önceden mahalle kültürü vardı ve bu oyun sokaklarda oynanırdı ama şu an mahalle kültürü bittiği için sokaklarda oynanmıyor. Şu an bunu internette satmaya başladık. Çocukların oynayabileceği en güzel oyuncak bu. Aslında teknoloji de lazım ama eskiye dair oyuncak da lazım. Hem ailesi ile hem de ailesi ile oynayabileceği en güzel oyuncaklardan bir tanesi” diye konuştu.