Antik dönemdeki depremin izleri bin 600 yıl sonra siliniyor

Bartın’ın Amasra ilçesinde geçen yıl yürütülen Amastris Antik Kent kazı çalışmalarında ortaya çıkartılan Roma dönemine ait yapıda bin 600 yıl önce meydana gelmiş olan depremin izleri bu yıl silinecek. Kazı çalışmalarında, yapının depreme kadar yönetim ve ticaret merkezi olarak kullanıldığı da tespit edildi.

Amasra ilçesi Kum Mahallesi’nde 2022 yılında Amasra Müzesi tarafından başlatılan kurtarma kazıları, Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 2024 yılında bilimsel kazı çalışmalarına dönüştürülmüş, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve müzeler Genel müdürlüğü izniyle Bartın Üniversitesi başkanlığında devam eden kazı çalışmalarında M.S. 300 ve M.S. 400 yılları arasında meydana gelen bir depremde yıkıldığı tahmin edilen mermer kolonlu bir yapı gün yüzüne çıkarılmıştı. Yapının en son tahribatı ise antik dönemde meydana gelen sel felaketlerinin birinde aldığı ve tamamen toprak altında kaldığı tahmin ediliyordu.

Deprem ve sel felaketlerinde zarar gören yapı hakkında Kazı Başkanı ve Arkeoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, "Aslında kırılmış durumda bir çoğu. Yapının orta kısmında, depremle yıkıldığını işaret edecek şekilde sütunlar belli bir aks üzerine devrilmiş durumda. Üst yapının da hemen aşağıya düşmesi, tonlarca ağırlıklı mermer blokların yere düşmesiyle oluşan kırılmalar ve parçalanmalar görüyoruz. Bu yüzden deformeler olduğunu düşünüyoruz. Milattan sonra 3. yüzyıldan sonraki evrede bir depreme uğradığını anlatıyor. Çünkü aynı yapının hemen doğusunda bulunan geç dönem mozaikli yapının eklenmiş olması, MS. 4. Yüzyıldan önce depremin gerçekleşmiş olması gerektiğini gösteriyor" ifadelerini kullanmıştı.

Bartın Üniversitesi (BARÜ) tarafından Barış Akarsu Kültür Parkı’nda bulunan amfi alanında gerçekleştirilen "Görünenden Daha Fazlası: Amastris Antik Kenti" isimli bilim kafe etkinliğinde konuşan Kazı Başkanı Prof. Dr. Fatma Bağdatlı Çam, soru üzerine ise antik dönemdeki deprem ve sel gibi felaketlerin hasar verdiği yapının Roma dönemine ait stoa (pazar ve yönetim yeri) olduğunu tespit ettiklerini kaydetti.

Prof. Dr. Çam, yapının yıkılmış sütunlarından 3’nün geçen yıl gerçekleştirilen çalışmalarda ayağa kaldırıldığını, diğerlerinin de bu yıl ayağa kaldırılabileceğini ifade etti. Çam, "Cumhurbaşkanlığı kararıyla burada arkeolojik bir kazı çalışması başlatmış bulunmaktayız. Amasra Müzesi tarafından 2022’de kurtarma kazılarıyla başlayan yolculuk şuanda Cumhurbaşkanlığı kararıyla arkeolojik, bilimsel çalışmalarla devam ettiriliyor. Stoanın bir kısmını, 3 sütununu ayağa kaldırmayı başarabildik. Bu seneki çalışmalarımızda da diğer sütunları da ayağa kaldırarak stoayı tamamen ayağa kaldırmayı düşünüyoruz" dedi.

Bedesten alanında ve 300 metre kuzeyindeki alanda yürütülen çalışmalarda bir kaç stoa yapısının daha tespit edildiğini de müjdeleyen Çam, "Biz agora yapısı olduğunu düşünüyoruz. Yani agora yapısını adım adım ortaya çıkarmaya başlıyoruz. İlerleyen yıllarda da arkeolojik kazılarla hem Bedesten alanında yani Roma Hamamı’nın ortaya çıkışını hem de agora yapısının ortaya çıktığını göreceğiz. Sadece bir stoa değil birkaç stoanın varlığını daha tespit ettik. Yani birkaç sene sonra o alanı gezdiğinizde bir Roma kentinin sütunlarla çevrili forum ya da agora olarak isimlendirdiğimiz yapılarında gezme imkanınız olabileceğini rahatlıkla söyleyebiliriz" diye konuştu.