Kelimeler ve kavramlar denildiğinde bir çok insan konuştuklarının ne anlama geldiğini veya sözlerinin sonucunun nereye varacağını tahmin etmez.
Özellikle çevrenin etkisinde kalarak kişilerin kullandıkları sözcükler, alışkanlık haline geldiğinde bazı anlarda kötü sonuçları da doğurabiliyor.
Sizlerde çevrenizdeki bazı kişilerin konuşurken, defalarda aynı sözcükle konuşmaya başladığına tanık olmuşsunuzdur.
Konuşmaları sırasında küfürlü konuşma alışkanlığı olanlar bile bazı anlarda bulundukları ortamın farkına varmadan ağzından çıkan sözcükleri kulakları duymayabiliyor.
“Şerefsizim ki öyle oldu!” bu sözü söyleyen kişi söylediğini doğrulatmak uğruna öyle bir sözcük kullanıyor ki, karşısındaki kişi veya kişilerin yüzleri kızarıyor.
Ankara’da Üniversite’de bir arkadaşım vardı. Kız arkadaşının da bulunduğu birkaç arkadaşla birlikte Çubuk barajına gezmeye gidiyoruz. Arkadaşım Metin, her konuşmasının başında; “Adiyim!” sözcüğünü kullanıyor. Onun için farklı veya hoş bir sözcük gibi değerlendirilebilir ama benim için “Adi”sözcüğü aşağılayıcı anlamına geliyordu. O gün ikindi saatlerine kadar sohbetlerimiz sırasında Metin en az 50 defa “Adiyim!”diye konuşmalarına başlamıştı. Dayanamadım, arkadaş ortamından çekip bir kenara konuştuğu sözcüğün bir Üniversite öğrencisine yakışmadığını anımsatmaya çalıştım.
Metin gayet sakindi ve yanıtladı; “Adi”sözcüğü, bayağı anlamına gelmektedir. Sen ne sanıyordun ki? Bayağı sözcüğünün neresinde çirkinlik var?”deyince sustum.
Sözlüğe baktığımda ise gerçekten de ‘Adi’ demek ‘bayağı’ anlamına geliyordu. Peki “şerefsizim”diyenler için ne demeli?
Bir insan hem ‘şerefsiz’ hem de ‘Adi’ olabilir mi?
Bir başka anımı paylaşmak istiyorum. Asker ocağında birkaç arkadaş sohbet ediyoruz. Malatya’lı olan adaşım Mustafa’ya aramızdan ayrılıp biraz ileriye gideceği sırada; “Nere lan!” diye seslendiğimde geriye dönüp yüzüme bir yumruk vurmasıyla gözlerim yıldızları saymaya başladı.
Ne olduğunu şaşırmıştım, bence kötü bir sözcük söylememiştim. Bizim Çukurova yöresinde ‘lan’ sözcüğünü kullanmak normal olarak değerlendirilirdi. Olay kavgaya dönüşmeden Mustafa’nın neden böyle bir hareket yaptığını sorup öğrendik.
Meğerse ‘lan’ sözcüğü; “eşek” anlamı olarak yorumlandığı için ben çeneme yumruğu yemişim.
Sizlerle bazı sözcükleri paylaştım, bunları çoğaltabilirsiniz. Hatta ayıp sayılan sözcükleri bile sık sık kullanarak konuşmalarına başlayanları anımsadığınızda toplum içerisinde böylesi sözcüklerin ne kadar garipsenip, ne kadar benimsendiğini düşünün.
Hele de “şerefsiz ve Adi” olduklarını söyleyerek konuşmalarına başlayanlar için daha farklı yorumlar getirildiğinde sorarlar adama; “siz şerefsiz ve adi misiniz?”
Kelimeler ve kavramlar ile yorumları, yani dilimizin güzel kullanılması bizleri ileriye dönük iyimser kılmanın yolunu açar. Saygılarımla…
