Israf; sahip olduğumuz imkan ve nimetleri ölçüsüzce kullanmaktır; Hiç tükenmeyecek gibi bilinçsizce harcamaktır, lüks ve gösteriş tüketimidir.
Böyle bir tüketim, fertleri maddi-manevî çeşitli sıkıntılara uğratmakta, milletlerin kalkınmasını engellemekte, ülkelerin ekonomik yapılarını olumsuz yönde etkilemektedir.
Israf, nimetin sahibi olan Yüce Allah’ın er-Rezzâk ismine saygısızlıktır.
Hz.Ali, kişinin kendisine ve aile halkına israf etmeden, savurganlık yapmadan harcama yapmasını hayırlı iş olarak; gösteriş olsun diye yaptığı harcamasını da şeytanın bir payı olarak görmüştür.
Kur’ân’ın emri de bu yöndedir: “Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış yolcuya hakkını ver ve sakın saçıp savurma.”(İsrâ,17/26). “Çünkü saçıp savuranlar, şeytanların kardeşleridir…”(İsrâ,17/27).
Eriştiğimiz nimet ve imkânlar, Allah’ın bizlere lütfettiği emanetlerdir. Bunları, Allah’ın rızasını kazanmaya ve topluluğun mutluluğuna vesile olacak şekilde harcamaya mecburuz. İçki, kumar, fuhuş gibi ferdî ve sosyal zararları olan yerlerde malı harcamak ısraftır, haramdır.
İslâmda insanlardan, sosyal ilişkiler dahil, hayatlarının her alanında olduğu gibi ekonomik hayatta da ifrat ve tefritten uzak, ölçülü ve dengeli olmaları istenmiştir. Bu nedenle ifrat noktası olan israf ile tefrit noktası olan cimriliğin her ikisi de yasaklanmıştır. İktisatlı yaşam (orta yol ) ise teşvik edilmiştir. Orta yol, insan hayatının adeta sigortasıdır. “Eli sıkı olma, büsbütün eli açık da olma. Yoksa kınanır ve çaresiz kalırsın., (İsrâ,17/29)
Tutumlu olmak; her zaman ölçülü davranmak, ihtiyaç sınırlarını aşmamak, aşırı harcamalarda ve ölçüsüz davranışlarda bulunmamak; ayağını yorganına göre uzatmaktır.
Tutumlu olmak, cimrilikle israf etmenin arasındaki orta yolda davranmaktır. Allah Teâlâ, Âyet-i Kerimede ,“Onlar , harcadıklarında ne israf ne de cimrilik edenlerdir. Onların harcamaları bu ikisi arası dengeli bir harcamadır..”( Furkan,25/67) buyurmak suretiyle tutumlu olmayı tanımlamıştır.
Yüce dinimiz, Kur’ân-ı Kerim’deki : “…Yiyin, için, fakat israf etmeyin; çünkü O israf edenleri sevmez…”(A’râf,7/31) âyeti kerime ile israf etmeyi yasaklamıştır.
Gözlerin “bilirkişi” olsun,
Canlı vicdanın ise “hâkim”,
Düşün: Güzellikler içinde
Sonsuz nimetleri veren kim?
Her mevsimde taze, her ayda:
İster Mayıs olsun, ister Ekim,
Canlıların rızkını veren kim?
Her şeyin vardı; şükretmekten başka,
Hayatın boyunca düşmedin dara!
Vardığın menzilde işe yarar mı?
Mal, mülk, makam-mevki-evlat ve para?
