Dilimizi güzel kullanmak karşımızdaki insanların da daha iyi anlamasını sağlar.
Türkçe dilinde ve farklı dillerde tümceler kurulurken sözcüklerin yerlerinin yerine iyi yerleştirilmesi önem taşımaktadır.
Bir sözcüğün yanlış yere yerleştirilmesi ile o tümcenin anlamı değişir.
Durum böyle olunca da insanlar dillerindeki tümceleri kurarken özen göstermeleri gereklidir.
İnsanlar sayılarını verirken; “kişi veya şahıs”diye sözcük kullanmak gerekiyor. İnsanların sayılarını “tane” sözcüğü ile vermek, canlı varlık olan insan bireyini farklı tanımlama anlamına gelir.
İnsan sayılarında; “Kişi veya şahıs” derken, hayvan sayılarında ise sayılar “baş” olarak verilir.
“Adet” sözcüğü ise; kitap, kalem, araç ve benzeri malzemelerin sayılarında kullanılır. İnsanoğlunun sayısını “adet” olarak vermek dilin iyi kullanılmadığını ortaya çıkarır.
Eğitimli insanlar böylesi bir hata yaparsa, bu yanlışlara diğer insanlar da düşebilir. Böylesi durumlarda eğitimlerin iyi ve sağlıklı alınabilmesi için özellikle de eğitim almış insanlar sözcüklerine ve kullandıkları sözcüklere mümkün olduğunca özen göstermelidir.
Örneğin; “10 kişi at” denilemez. “10 baş otomobil”denilemez. “10 tane adam”denilemez.
Böylesi yanlış tümceler yeni yetişen çocuklarımıza dilimizin yanlış öğretilmesi hatalarını ortaya çıkarır.
İngilizce dilinde de aynıdır. “I” ben sözcüğünü anlatırken, “my” ise benim anlamında kullanılır.
Bunları neden anlattığım olayına gelince, Osmaniye İl Müftümüz Ramazan Çortul’un Suriyeli bir ailenin 2 aylık bebeğine ‘kirve’ olduğu haberi yerel basında geniş yeraldı.
İl Müftüsü Çortul kirvelik yaptığı bebeğe altın takmış, beşik ve çeşitli hediyeler vermiş. İl Müftüsü Ramazan Çortul bu hediyeleri kendi maaşından mı vermiş, yoksa Müftülüğün Vakfından mı vermiştir? Müftü Çortul eğer kendi cebinden mu masrafı yapmışsa haberdeki anlatım doğrudur. Ancak, Müftülük vakıf kasasından ödenmişse o zaman; “Osmaniye İl Müftülüğü adına Müftü altın taktı…”denilmeliydi.
Bunu da geçelim, İl Müftüsü Ramazan Çortul’un yerel bir gazetedeki habere göre; “Hazreti Adem’den Peygamber efendimize kadar 8 tane Peygamberin sünnetli olarak dünyaya geldiğinin rivayet edildiği….”şeklindeki tümce içinde; Peygamber sayısı verilirken “tane” sözcüğü kullanılmaktadır. İl Müftümüz Çortul bu tümceyi kullanırken, Peygamberlerin sayısını verirken “tane” sözcüğünü kullanmışsa böylesi bir sözcük kullanımını talihsizlik olarak değerlendiriyorum.
Eğer bunu haberi yazan muhabir yazmışsa, bu muhabirin kendi sorumluluk alanına girer. Beni asıl ilgilendiren İl Müftümüz Ramazan Çortul’un konuşması sırasında, Peygamberlerin sayısını söylerken “tane” sözcüğünün kullanıp kullanmadığıdır. İnşallah Müftümüzün dili sürçmüştür.
Saygılarımla…
