Türkiye'nin 2024 Aktif Yaşlanma Endeksi verileri açıklandı. TÜİK'e göre yaşlı nüfus hızla artarken, Türkiye AB ülkelerinin gerisinde kalıyor. Bölgelere ve cinsiyete göre detaylı analiz haberde.
Türkiye, hızlı bir demografik dönüşüm sürecinden geçiyor. Yaşlı nüfus oranının hızla artmasıyla birlikte, toplumun yaşlanmaya nasıl adapte olduğuna dair yeni veriler Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklandı.
Türkiye'nin "Aktif Yaşlanma Endeksi" (AYE) ilk kez resmi istatistik olarak yayımlandı.
Son yıllarda doğurganlık hızındaki düşüş ve yaşam süresindeki artış, Türkiye'yi hızla yaşlanan ülkeler arasına taşıdı.
TÜİK verilerine göre, 65 yaş ve üzeri nüfus 2019’da 7,5 milyon iken, 2024 yılında %20,7 artarak 9,1 milyona ulaştı.
Aynı dönemde yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı %9,1’den %10,6’ya yükseldi.
Projeksiyonlara göre, bu oranın 2100 yılında %33,6’ya ulaşması bekleniyor.
Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) tarafından geliştirilen Aktif Yaşlanma Endeksi (AYE), yaşlı bireylerin topluma katılım düzeylerini, sağlık durumlarını, istihdam oranlarını ve yaşlılık sürecinde ne kadar bağımsız yaşayabildiklerini ölçüyor.
Türkiye’nin AYE genel endeks değeri 2023’te 28,7 iken, 2024’te 29,7’ye yükseldi.
Ancak bu oran, Avrupa Birliği ülkelerinin 2018 yılı ortalaması olan 36,8’in altında kaldı.
2024 verilerine göre erkeklerin AYE değeri 34,5 olurken, kadınların endeksi yalnızca 25,3 olarak hesaplandı.
Cinsiyetler arasındaki fark, yaşlı kadınların istihdama ve toplumsal hayata katılımındaki sınırlılıkları ortaya koyuyor.
Türkiye genelinde endeks değeri en yüksek bölge 33,3 ile Doğu Karadeniz oldu. En düşük değer ise 26,9 ile Güneydoğu Anadolu’da kaydedildi.
Bu farklar, bölgesel eşitsizliklerin yaşlı nüfusun yaşam kalitesi üzerindeki etkisini gözler önüne seriyor.
İstihdam bileşeni, 2024’te 27,6 olarak hesaplandı. Bu oran, AB ortalamasının altında olsa da Türkiye bu alanda 6 AB ülkesini geride bıraktı.
Topluma katılım endeksi ise yalnızca 12,5 oldu. Kadınlar bu alanda erkeklerden daha yüksek puan alırken, İstanbul bu alanda en yüksek değere sahip bölge olarak öne çıktı.
"Bağımsız, sağlıklı ve güvenli yaşam" bileşeni 65,0 ile diğer bileşenlere göre yüksek bir değere sahip.
Ege Bölgesi, bu alanda 68,1 ile en iyi performansı gösterdi. En düşük değer ise 59,1 ile Güneydoğu Anadolu’da kaydedildi.
“Aktif yaşlanma için kapasite ve elverişli ortam” bileşeninde Türkiye 46,1’lik değerle Romanya’yı geride bıraktı.
Bu bileşende en yüksek değer 51,1 ile Doğu Marmara’da ölçülürken, en düşük skor yine Güneydoğu Anadolu’ya ait oldu.
TÜİK'in yayımladığı veriler, Türkiye’nin yaşlanmaya hazırlık düzeyinin AB ülkelerine göre düşük kaldığını ortaya koyuyor.
Uzmanlar, aktif yaşlanmayı destekleyecek sosyal, ekonomik ve sağlık politikalarının hızla geliştirilmesi gerektiği konusunda uyarıyor.
Özellikle kadınların ve dezavantajlı bölgelerin desteklenmesi, yaşlı nüfusun yaşam kalitesini artırmak adına kritik önem taşıyor.
Yorum Yazın