Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Sinan Mavruk ile T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, TAGEM Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü’nden Dr. F. Banu Yalım’ın yürütücülüğünü yaptığı ve TÜBİTAK-TAGEM 1003 ortak çağrısı kapsamında desteklenen "Finike Denizaltı Dağları Bölgesi’nin İhtiyoplankton Topluluklarının Araştırılması" isimli projenin saha çalışmaları başarıyla tamamlandı.
Çukurova Üniversitesi (ÇÜ) Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Sinan Mavruk ile T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, TAGEM Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü’nden Dr. F. Banu Yalım’ın yürütücülüğünü yaptığı ve TÜBİTAK-TAGEM 1003 ortak çağrısı kapsamında desteklenen "Finike Denizaltı Dağları Bölgesi’nin İhtiyoplankton Topluluklarının Araştırılması" isimli projenin saha çalışmaları başarıyla tamamlandı.
Doğu Akdeniz’deki en önemli derin deniz ekosistemlerinden biri olan Finike Denizaltı Dağları’nın ülkemizin deniz yetki alanı içerisinde yer aldığını belirten Prof. Dr. Mavruk, “Mavi Vatanda başarıyla gerçekleştirdiğimiz biyoçeşitlilik araştırması bölgenin korunması için son derece önemli bilgiler sağlayacak.” dedi.
Proje, Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi ile Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü eş liderliğinde yürütülürken, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü ile Su Bilimleri Fakültesi, Akdeniz Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü ve Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü'nden araştırıcıların katıldığı geniş bir ekip tarafından gerçekleştirildi.
Finike’nin 20-120 km açıklarında bulunan Finike veya Anaksimander Denizaltı Dağları, Doğu Akdeniz'deki en önemli derin deniz ekosistemlerinden biri olup, 2013 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak ilan edilmişti.
Bu proje kapsamında, Finike Denizaltı Dağları'nın canlı çeşitliliğinin belirlenmesi, bölgenin balıkların yaşam döngülerindeki öneminin anlaşılması ve bölgenin korunması için son derece önemli bilgiler toplandı.
Prof. Dr. Sinan Mavruk, projenin amacını açıklarken, “Finike Denizaltı Dağları Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde hangi balık türlerinin yaşadığını ve hangilerinin bölgeyi yumurtlama ve yavru gelişim sahası olarak kullandığını belirlemeyi amaçladıklarını” ifade etti.
Yoğun bulunan türlerin dağılımlarını partikül sürüklenme simülasyonları ve ekolojik niş modellemeleri ile inceleyerek, denizaltı dağlarının balıklar için üreme ve yavru gelişim sahası olarak potansiyelini anlamaya çalıştıklarını belirtti.
Ayrıca, iklim değişikliklerinin bu bölgedeki canlıları nasıl etkileyebileceğine dair önemli ipuçları elde etmeyi ve gelecekte yapılacak çalışmalar için sağlam bir altyapı oluşturmayı hedeflediklerini söyledi.
Proje kapsamında Finike Denizaltı Dağları Bölgesi ile yakınlarında seçilen 60 noktadan 2000 metre derinliğe kadar ihtiyoplankton örneklemeleri gerçekleştirildi.
Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü bünyesinde yer alan AKDENİZ ARAŞTIRMA 1 isimli araştırma gemisi kullanılarak yapılan örneklemelerde Bongo Net ve EKapNet gibi ileri teknoloji örnekleme sistemleri kullanıldı.
Bu örnekleme sistemleri, balık yumurta ve larvalarının su kolonundaki dağılımlarını belirlemek için geliştirildi.
Saha çalışmalarında ayrıca sıcaklık, tuzluluk, oksijen gibi fiziksel ve kimyasal parametrelerin ölçümleri yapılarak, nutrient ve birincil üretim analizleri için su örnekleri toplandı.
Bu bilgiler, denizaltı dağlarının pelajik ekosistemdeki rolünü anlamaya yardımcı olacak.
Projede, Finike Denizaltı Dağları bölgesinde yoğun olarak bulunan balık larvalarının dağılımlarının çevresel koşullara bağlı olarak modelleneceğini belirten Prof. Dr. Mavruk, “Çeşitli iklim değişikliği senaryoları ile çalışarak, bölgeyi üreme ya da yavru gelişim sahası olarak kullanan türlerin iklim değişiminden nasıl etkileneceğini inceleyeceğiz.” dedi.
Projenin bir diğer önemli amacı, bölgenin balık biyoçeşitliliğini belirlemek. Denizaltı Dağları gibi derin deniz ekosistemlerinde yaşayan canlılar hakkında bilgi toplamanın zorluklarına değinen Prof. Dr. Mavruk, “Bu bölgeler, engebeli bir yüzeye ve çeşitli özelliklerdeki habitatlara ev sahipliği yapıyor.
Bu nedenle, basitçe bir ağ ya da tuzak indirip balık yakalamak mümkün olmuyor. Ancak, ihtiyoplankton araştırmaları, ergin balıklara yönelik klasik örnekleme yöntemlerine nazaran çeşitli avantajlar sağlıyor.” dedi.
Prof. Dr. Mavruk, proje kapsamında bazı önemli pratik çıktılara da ulaşmayı hedeflediklerini belirtti.
Finike Denizaltı Dağları bölgesinin, okyanus aşırı göçler yapan mavi yüzgeçli orkinosun göç yolu üzerinde yer aldığını ve önemli bir yumurtlama alanına komşu olduğunu ifade ederek, bu bölgenin üreme alanı olarak kullanımını tespit ettiklerini vurguladı.
Bu bilginin türlerin yönetimi için son derece önemli olduğunu ve stok büyüklüklerini larval bolluk durumlarına göre belirlediklerini belirtti.
Prof. Dr. Mavruk, çalışmanın ulusal deniz jeopolitiğimiz açısından da son derece önemli kazanımlar sağladığını vurguladı.
Mavi Vatan olarak tanımladığımız Doğu Akdeniz’de yer alan yetki alanımızın önemli bir bölümünde gerçekleştirilen biyoçeşitlilik araştırmaları ile bu bölgeyi daha iyi tanıma fırsatı bulduklarını belirtti.
Bölgenin korunması için gerekli bilimsel altyapıyı oluşturmanın büyük önem arz ettiğini ifade etti.
Yorum Yazın