Abone ol
Pulmoner rehabilitasyonun en önemli adayları Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) olan kişilerdir. Ancak bunların yanında interstisyel akciğer hastalığı, bronşektazi, kistik fibrozis, astım, pulmoner hipertansiyon, akciğer kanseri, akciğer nakli ve akciğer cerrahisi geçirmiş hastalar da pulmoner rehabilitasyon programlarına dahil edilmelidir.
Pulmoner rehabilitasyonun en önemli adayları Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) olan kişilerdir. Ancak bunların yanında interstisyel akciğer hastalığı, bronşektazi, kistik fibrozis, astım, pulmoner hipertansiyon, akciğer kanseri, akciğer nakli ve akciğer cerrahisi geçirmiş hastalar da pulmoner rehabilitasyon programlarına dahil edilmelidir.
Pulmoner rehabilitasyon ekibi; hekim, fizyoterapist, solunum terapisti, hemşire, diyetisyen, psikolog ve iş uğraş terapistinden oluşmaktadır. Hastalara uygun tedavi programları oluşturulurken hastalığın şiddeti ve eş zamanlı var olan diğer hastalıklar dikkate alınmalıdır. Egzersizler dayanıklılık egzersizleri, interval egzersizleri, güçlendirme egzersizleri, üst ekstremite egzersizleri, nöromüsküler elektrik stimülasyonu (NMES) ve solunum kası egzersizleri olarak çeşitlendirilebilir.
KOAH hastalarında egzersiz tedavisinin etkilerinin artırılması için bronkodilatör ilaçların kullanılması önerilmektedir. Oksijen kullanımı açısından netlik bulunmamakla beraber hastaya özel dozlarda kullanımının yararlı olduğu düşünülmektedir. Dayanıklılık egzersizleri haftada 3-5 kez, maksimum iş hızının %60'ı intensitede ve her seansta 20-60 dk. süreyle yapılmalıdır. Egzersize başlanmadan önce oksijen ihtiyacı saptanmalı, eşlik eden kalp ve damar hastalıkları not edilmeli ve egzersiz güvenliği sağlanmalıdır.
Dayanıklılık egzersizlerinin 6. ve 9. ayında egzersiz kapasitesinde önemli artışlar saptanmıştır.
İnterval egzersizleri istirahat veya düşük yoğunluklu egzersiz programlarının içine yüksek yoğunlukta egzersizlerin yerleştirilmesi ile oluşturulur. Temel hedef egzersiz kapasitesi ve kas-iskelet sisteminin geliştirilmesidir.
Güçlendirme egzersizleri kas kaybı ve yoğun dispnesi olan hastalar için uygun olup KOAH'ın alevli dönemleri için uygundur. Üst ekstremite güçlendirilmesine yönelik egzersizler KOAH'ta ölçülen yorgunluk skorlarının iyileştirilmesinde yarar sağlamakla beraber solunum güçlüğü üzerinde herhangi bir etkisi gösterilmemiştir.
NMES seçilmiş genellikle alt ekstremite kaslarında egzersiz kapasitesinin artırmaya yönelik uygulanan bir tedavi şeklidir.
Solunum kası egzersizleri kas dayanıklılığı ve gücünü artırmakla beraber dispne üzerinde herhangi bir olumlu etki göstermemektedir.
Pulmoner rehabilitasyon fonksiyon kaybı gösteren ve persistan semptomlarla seyreden kronik solunum hastalığı olan tüm hastalar için uygundur. İleri yaş veya sigara kullanımı programdan dışlama kriteri değildir. Rehabilitasyon sırasında hastalar sigara bırakma programlarına yönlendirilmelidir. Egzersiz programının depresyonu da tedavi edici etkisi bulunmaktadır.
Pulmoner rehabilitasyon ekibi; hekim, fizyoterapist, solunum terapisti, hemşire, diyetisyen, psikolog ve iş uğraş terapistinden oluşmaktadır. Hastalara uygun tedavi programları oluşturulurken hastalığın şiddeti ve eş zamanlı var olan diğer hastalıklar dikkate alınmalıdır. Egzersizler dayanıklılık egzersizleri, interval egzersizleri, güçlendirme egzersizleri, üst ekstremite egzersizleri, nöromüsküler elektrik stimülasyonu (NMES) ve solunum kası egzersizleri olarak çeşitlendirilebilir.
KOAH hastalarında egzersiz tedavisinin etkilerinin artırılması için bronkodilatör ilaçların kullanılması önerilmektedir. Oksijen kullanımı açısından netlik bulunmamakla beraber hastaya özel dozlarda kullanımının yararlı olduğu düşünülmektedir. Dayanıklılık egzersizleri haftada 3-5 kez, maksimum iş hızının %60'ı intensitede ve her seansta 20-60 dk. süreyle yapılmalıdır. Egzersize başlanmadan önce oksijen ihtiyacı saptanmalı, eşlik eden kalp ve damar hastalıkları not edilmeli ve egzersiz güvenliği sağlanmalıdır.
Dayanıklılık egzersizlerinin 6. ve 9. ayında egzersiz kapasitesinde önemli artışlar saptanmıştır.
İnterval egzersizleri istirahat veya düşük yoğunluklu egzersiz programlarının içine yüksek yoğunlukta egzersizlerin yerleştirilmesi ile oluşturulur. Temel hedef egzersiz kapasitesi ve kas-iskelet sisteminin geliştirilmesidir.
Güçlendirme egzersizleri kas kaybı ve yoğun dispnesi olan hastalar için uygun olup KOAH'ın alevli dönemleri için uygundur. Üst ekstremite güçlendirilmesine yönelik egzersizler KOAH'ta ölçülen yorgunluk skorlarının iyileştirilmesinde yarar sağlamakla beraber solunum güçlüğü üzerinde herhangi bir etkisi gösterilmemiştir.
NMES seçilmiş genellikle alt ekstremite kaslarında egzersiz kapasitesinin artırmaya yönelik uygulanan bir tedavi şeklidir.
Solunum kası egzersizleri kas dayanıklılığı ve gücünü artırmakla beraber dispne üzerinde herhangi bir olumlu etki göstermemektedir.
Pulmoner rehabilitasyon fonksiyon kaybı gösteren ve persistan semptomlarla seyreden kronik solunum hastalığı olan tüm hastalar için uygundur. İleri yaş veya sigara kullanımı programdan dışlama kriteri değildir. Rehabilitasyon sırasında hastalar sigara bırakma programlarına yönlendirilmelidir. Egzersiz programının depresyonu da tedavi edici etkisi bulunmaktadır.
Yorum Yazın